چرا این‌همه صحبت از ویتامین D است؟
در سال‌های اخیر، ویتامین D به یکی از پرجستجوترین ویتامین‌ها در اینترنت و موضوع مورد علاقه پزشکان، رسانه‌ها و مردم تبدیل شده است. بسیاری افراد از مکمل‌های آن استفاده می‌کنند، پزشکان آزمایش آن را تجویز می‌کنند، و فروش مکمل‌های ویتامین D به طرز چشم‌گیری افزایش یافته است. اما سؤال مهم اینجاست: آیا همه این اقدامات براساس شواهد علمی است؟
در کنفرانس ملی NIH که با حضور بیش از ۲۵ متخصص برگزار شد، تلاش شد تا درباره چالش‌ها، مزایا، خطرات و ابهامات مرتبط با ویتامین D در حوزه مراقبت‌های اولیه تصمیم‌گیری علمی شود. در ادامه، خلاصه‌ای از یافته‌های کلیدی این کنفرانس را به زبان ساده مرور می‌کنیم.
عملکرد ویتامین D در بدن
ویتامین D:
• جذب کلسیم را افزایش می‌دهد و برای سلامت استخوان ضروری است
• نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی دارد
• گیرنده‌های آن در تقریباً تمام سلول‌های بدن وجود دارد
• احتمالاً با پیشگیری از برخی بیماری‌ها مانند دیابت، افسردگی، MS، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی مرتبط است، هرچند شواهد قطعی نیست
آیا به اندازه کافی ویتامین D دریافت می‌کنیم؟
برخی از گروه‌ها در معرض کمبود هستند:
• سالمندان
• افرادی با پوست تیره
• کسانی که کمتر در معرض نور خورشید هستند
• افراد چاق
• کسانی که دچار بیماری‌های گوارشی مثل کرون یا سلیاک هستند
منابع ویتامین D
چند واحد ویتامین D باید مصرف کنیم؟
بر اساس انجمن غدد درون‌ریز (Endocrine Society):
🔺 در حالی‌که نهادهایی مانند IOM دوز پایین‌تری توصیه می‌کنند، برخی متخصصان پیشنهاد می‌کنند دوز روزانه تا 5000–7000 IU نیز می‌تواند ایمن باشد، مشروط بر نظارت پزشکی.
خطرات مصرف زیاد ویتامین D
• هیپرکلسمی (افزایش کلسیم خون)
• حالت تهوع، استفراغ، سنگ کلیه
• اگر دوز مصرفی بیش از 10,000 IU در روز باشد، ممکن است به مسمومیت ویتامین D منجر شود
• مصرف مکمل در افرادی با حساسیت به ویتامین D (مثلاً مبتلایان به سارکوئیدوز) باید با نظر پزشک باشد
آیا ویتامین D از بیماری‌ها پیشگیری می‌کند؟
در حالی‌که مطالعات زیادی به ارتباط بین سطح کافی ویتامین D و کاهش بیماری‌هایی مانند:
• سرطان
• افسردگی
• آلزایمر
• دیابت نوع ۲
• بیماری‌های قلبی
اشاره دارند، اما بیشتر این شواهد از نوع مطالعات مشاهده‌ای بوده و هنوز مدرک قطعی از آزمایش‌های بالینی (RCT) برای اثبات آن‌ها وجود ندارد.
نقش مکمل و آزمایش ویتامین D در طب عمومی
🔍 یکی از دغدغه‌های اصلی کنفرانس NIH این بود:
• آیا غربالگری همگانی برای ویتامین D لازم است؟
• آیا واقعاً باید برای همه مکمل تجویز کنیم؟
🔹 نتیجه: هنوز شواهد کافی برای توصیه به آزمایش همگانی یا تجویز جهانی مکمل وجود ندارد. تصمیم‌گیری باید شخصی‌سازی شده و براساس ریسک فردی باشد.
جمع‌بندی نهایی
ویتامین D و تاثیر آن بر سلامت استخوان‌ها بی‌تردید است. اما تأثیر آن بر سایر بیماری‌ها هنوز محل بحث است. پزشکان و تصمیم‌گیرندگان باید بین شواهد علمی، نیازهای فردی، خطرات و منابع مالی تعادل ایجاد کنند.
✅ نکات کلیدی:
• نور آفتاب مهم‌ترین منبع طبیعی ویتامین D است
• مصرف مکمل زیر نظر پزشک ایمن است
• سطح 25(OH)D مناسب: حداقل 30 ng/ml و ایده‌آل 40–60 ng/ml
محصولات پیشنهادی نکسوفید
